Aktualne promocje

Markery nowotworowe

Markery nowotworowe to substancje, których obecność lub zwiększone stężenie w organizmie może być związane z rozwojem nowotworu. Substancje te mają pomocnicze znaczenie w rozpoznaniu choroby, ocenie zaawansowania nowotworu i monitorowaniu zastosowanego leczenia. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie markery pojawiają się w organizmie wyłącznie podczas choroby nowotworowej – niektóre z nich mogą występować także w przebiegu innych schorzeń.

Wskazania do oznaczenia markerów nowotworowych:

• ocena stopnia zaawansowania choroby nowotworowej,
• ocena skuteczności leczenia,
• podejrzenie wznowy choroby.

Należy mieć świadomość, że wynik oznaczenia stężenia markerów nowotworowych, w oderwaniu od innych badań lekarskich, nie stanowi podstawy do rozpoznania choroby nowotworowej. Powinien być jedynie sygnałem do pogłębienia diagnostyki i konsultacji z lekarzem specjalistą.

Badania objęte promocją

Test ROMA (Ca 125, HE4)

Jest to specjalnie opracowany algorytm oceny ryzyka zachorowania na nowotwór jajnika.

Badane są dwa parametry: antygen Ca 125, związany z rakiem jajnika, oraz HE4 – glikoproteina charakteryzująca się dużą czułością w wykrywaniu wczesnego raka jajnika. Parametry te są oceniane łącznie na podstawie proporcji między nimi oraz wieku kobiety.

Podwyższone stężenie antygenu Ca 125 może występować także w stanach zapalnych narządu rodnego, endometriozie i ciąży.

PSA

Swoisty antygen sterczowy (PSA) to enzym produkowany zarówno przez prawidłowe komórki gruczołu krokowego, jak i przez komórki gruczolaka (nowotworu niezłośliwego) oraz raka prostaty.

Oznaczenie stężenia PSA jest jednym z elementów badań przesiewowych, służących do wczesnego wykrywania raka gruczołu krokowego. Stężenie PSA we krwi różni się w zależności od wieku pacjenta.

Wolne PSA

Frakcja wolnego PSA wzrasta u chorych na gruczolaka prostaty.

AFP

Alfa-fetoproteina (AFP) – podwyższone stężenie tego markera obserwuje się u chorych na raka wątroby i jąder.

Warto zaznaczyć, że zwiększenie stężenia tej substancji może występować również w przebiegu zapalenia wątroby wywołanego wirusem HBV.

Beta-HCG

Ludzka gonadotropina kosmówkowa (beta-HCG) to marker nowotworowy jednego z raków jąder. Fizjologicznie jego stężenie wzrasta we krwi kobiet podczas ciąży.

CEA

Antygen rakowo-płodowy (CEA) to związek wykrywany głównie w przebiegu raka jelita grubego. Służy także do monitorowania przebiegu tej choroby.

Jego stężenie może być podwyższone również w przypadku innych nowotworów (płuca, trzustki, pęcherza, piersi).

Obecność antygenu CEA nie zawsze oznacza chorobę nowotworową. Jego podwyższone stężenie może występować w alkoholowej marskości wątroby, zapaleniu wątroby, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego i chorobie Leśniowskiego-Crohna.

Morfologia krwi

Morfologia krwi obwodowej polega na ilościowej i jakościowej ocenie krwinek czerwonych, krwinek białych oraz płytek krwi.

W badaniu tym można uzyskać informacje o stanie zdrowia pacjenta i wykryć niedokrwistości. Obraz krwinek białych dostarcza informacji o stanach zapalnych, zakażeniach i zaburzeniach odporności. Morfologia krwi może także pomóc w diagnostyce chorób układu krwiotwórczego.

W przypadku chorób nowotworowych duże odstępstwa od norm w wynikach morfologii krwi nie zawsze są z nimi związane, ale powinny być wskazaniem do dalszych badań.

OB

OB (odczyn Biernackiego) oznacza szybkość opadania czerwonych krwinek.

Wskazaniem do wykonania badania jest podejrzenie choroby zapalnej oraz monitorowanie procesu zapalnego.

Ca 19-9

CA 19-9 to antygen nowotworowy. Jego wysokie stężenie może sygnalizować raka trzustki, rozwój raka dróg żółciowych, żołądka lub jelit.

W niewielkich stężeniach CA 19-9 może wskazywać na stany zapalne trzustki, wątroby, dróg żółciowych i przewodu pokarmowego oraz nowotwory macicy i jajników o łagodnym charakterze.

Ca 15-3

CA 15-3 to antygen występujący zarówno w prawidłowych, jak i nowotworowych komórkach gruczołu piersiowego.

Podwyższone stężenie CA 15-3 obserwuje się w przypadku niektórych nowotworów sutka i płuc, ale także w schorzeniach nienowotworowych. Jego oznaczenie jest szczególnie ważne w wykrywaniu nawrotów nowotworu oraz w ocenie monitorowania choroby, podatności na terapię i progresji nowotworu.

Materiał przygotowany przez Laboratorium Szpitala Miejskiego w Świnoujściu
mgr Agnieszka Trębicka - specjalista laboratoryjnej diagnostyki medycznej
mgr Izabela Obodzińska - specjalista laboratoryjnej genetyki medycznej

luty 2025